1799-1811

De Franse overheersers stimuleren alle vormen van reglementering, ook in taalzaken. Daardoor verschijnen in deze periode het elfdelige Nederduitsch Taalkundig Woordenboek van Pieter Weiland (het eerste eentalige Nederlandse woordenboek), de eerste officiële Nederlandse spelling van Matthijs Siegenbeek: Verhandeling over de Nederduitsche spelling en Weilands Nederduitsche Spraakkunst, de eerste officiële Nederlandse grammatica.

Eene feil, welke men moet vermijden

Pieter Weiland schrijft in de inleiding van zijn Nederduitsche Spraakkunst:

Ook het denkbeeld van schoonheid maakt het noodzakelijk, dat men zich in eene zuivere en regelmatige spelling oefene. De regelmatigheid in de spelling is voor den goeden stijl hetzelfde, wat de regelmatige teekening van de enkele deelen voor den beeldenden kunstenaar is, met dit onderscheid alleenlijk, dat de schoonheid bij dezen de hoogste, maar bij den schrijver slechts eene ondergeschikte bedoeling is. Dit echter geeft den laatsten geene vrijheid, om haar geheel te verwaarloozen; want, schoon eene spelfeil eene schriftelijke voordragt niet zoo zeer misvormt, als de misteekening van eenig lid een Venusbeeld zou wanstaltig maken, zoo blijft zij nogtans eene feil, welke men moet vermijden.