Pools

Pools is een West-Slavische taal en de officiële taal van Polen. De taal heeft ongeveer 38 miljoen moedertaalsprekers. Van de Slavische talen hebben er eigenlijk maar twee rechtstreeks contact gehad met het Nederlands: het Russisch en het Pools.

Nederlandse immigranten

Al in de middeleeuwen waren er contacten tussen het Nederlands en het Pools via de Hanzehandel. Dat leverde een aantal Nederlandse of Nederduitse leenwoorden in het Pools op, zoals handel, handelen, kog, kraan en leveren. In de zestiende eeuw trokken verschillende groepen Nederlanders, met name mennonieten, naar Polen. Zij vestigden zich in de omgeving van Gdańsk, vaak in laaggelegen moerasgronden langs de Vistula (Weichsel). In de zeventiende eeuw vestigden Nederlanders zich in de buurt van Warschau. De door de Nederlanders gestichte vestigingen behielden lange tijd een Nederlandse signatuur, al trokken er in de loop van de tijd ook Duitsers en Polen naartoe.

Holender is een scheldwoord

De achternaam Olender wordt momenteel nog door 4452 Polen gedragen, terwijl meer dan 200 mensen Holender heten. Verder heeft het woord holender in het Standaardpools en in Poolse dialecten allerlei betekenisnuances die te danken zijn aan deze zestiende- en zeventiende-eeuwse Nederlandse immigranten. Behalve ter aanduiding van een Nederlandse kolonist in Polen wordt het gebruikt voor een onderdeel van een molen, een duivensoort, een roerbak in papierfabrieken, een figuur bij het kunstschaatsen, en als verwensing. De vrouwelijke vorm holenderka is een lakenvelder, een kippensoort, een bepaald schaatstype, een soort schoenen, snuiftabak en een dakpan typerend voor de Nederlandse bouw.

Bron: Nederlandse woorden wereldwijd, Nicoline van der Sijs (uitgeverij SDU).