Column: Jezusmina én putain
Brusselse Laura husselt
Brusselse Laura husselt
Hoe kan het dat iemand die sinds haar tweede levensjaar in België woont, toch Hollands klinkt? Laura Baas vraagt het zich af.
Druivenfestival
Midden september werd in de buurgemeente Hoeilaart het Druivenfestivalgehouden, een dorpsfeest met concerten, rommelmarkten, kermis, vuurwerk, lichtstoet, kaastaartfestival, en nog veel meer. Heel gezellig allemaal, en als inwoner van de Druivenstreek, een paar gemeenten onder en naast Brussel die bekend staan om de druiventeelt, was ik natuurlijk ook aanwezig. 's Ochtends een lekker stuk kaastaart, 's middags - zoals dat in Vlaanderen hoort - een pak friet, en 's avonds een grote zak smoutebollen (vergelijkbaar met de Nederlandse oliebollen, maar zonder rozijnen). Ik voelde me op en top Doenders (de naam voor de inwoners van Hoeilaart).
Zijt gij Hollands?
Niet lang daarna ging ik naar een concert van Belle Perez, een in het Spaans zingende Vlaamse artieste. Er hing een leuke sfeer in de tent en het beloofde een gezellige avond te worden. Na het concert bestelden we wat te drinken en praatten we wat. Na minder dan twee minuten, flapte iemand in het gezelschap die ik nog niet goed kende er opeens uit: 'Zijt gij Hollands?' Ik wist niet wat ik moest zeggen. Is het dan zo overduidelijk dat zelfs een wildvreemde het merkt?
'Anders'
Ik woon al meer dan vijftien jaar in België. Ik heb Vlaams kleuter- en basisonderwijs gevolgd, en ga naar een Vlaamse middelbare school. Ik heb bijna uitsluitend Vlaamse vrienden en werk met Vlaamse collega's in de supermarkt. Dat ik dan vloeiend Vlaams spreek, lijkt logisch, toch? Maar wat blijkt: velen vinden dat ik 'anders' praat, correcter Nederlands, zonder de typische woorden uit het dialect, en met een heel licht accent.
Nou ja én allé
Ik gebruik inderdaad zelden of nooit ge of gij, met moeite krijg ik er een uw in plaats van jouw uit, mijn Nederlands zit niet zo vol met vernederlandste Franse woorden en de als/dan- en voor/om-fouten die ze in Vlaanderen steeds maken, maak ik ook niet. Maar hoor je daaraan dan dat ik Nederlands ben? En hoe kan het dat iemand die sinds haar tweede levensjaar in België woont, toch Hollands klinkt?
ABN
De grote vraag is: werkt het ook andersom? Ik vroeg mijn Nederlandse familie om een analyse te maken van mijn taal. Wat blijkt: echt Hollands klink ik ook niet. Het Algemeen Beschaafd Nederlands is kennelijk mijn taal, met hier en daar wat typisch Nederlandse én Belgische woorden. Jezusmina én putain, gatverdamme én eikes, nou ja én allé. En dat zou ik voor geen goud willen veranderen!
Reacties
Ze bedoelen natuurlijk dat je beschaafd praat. Ik ben trots op je!
Algemeen Beschaafd Nederlands bestaat niet meer, omdat het lijkt te veronderstellen dat Nederlandse en Vlaamse taalvarianten ‘onbeschaafd’ zijn - wat uiteraard onzin is. Het heet gewoon AN, en dat spreekt nagenoeg niemand! Iedereen spreekt zijn eigen versie van onze taal - lees: persoonlijkheid. Bovendien zijn mensen in staat eenvoudig hun register aan te passen. Ik zou er nóóit ‘gij’ tussengooien in Nederland, tijdens de Nederlandse les of tijdens een examen, laat het schrijven in een brief. Je column toont prima aan hoe je taal verrijkt is, zonder je worels te verliezen. Goed gezegd! Ik geef deze opmerking enkel uit schrik dat sommige lezers zouden vermoeden dat tussentaal- en dialectsprekers ‘opkijken’ naar Nederlanders - nee hoor. En ‘beschaafder’ is het ook niet. Vlamingen lachen ook wel eens met de gekke fouten die Nederlanders maken (bv. veel meer anglicismen ;). Je eigen ‘fouten’ hoor je nu eenmaal minder goed. Bovendien is Vlaams een stuk moeilijker dan AN, met drie geslachten en bijhorende lidwoorden. Adjectieven worden verbogen.
Mijn conclusie: spreek op de voor jou (jazeker, ik zou zeggen ‘u’) natuurlijkste en vlotste manier. Pas je taal aan aan de situatie. Geniet van de rijkdom van de vele Nederlandse en Belgische taalvariaties en vooral: noem niemand onbeschaafd omwille van taal.
Met vriendelijke groeten (salut!)