Wat is de onvoltooide tijd?

Wat is de onvoltooide tijd?

De onvoltooide tijd is een werkwoord in de tegenwoordige tijd dat een activiteit of toestand uitdrukt die nog bezig is of snel zal plaatsvinden, of een werkwoord in de verleden tijd dat een activiteit in het verleden uitdrukt. Ik lees en ik werk zijn voorbeelden van de onvoltooid tegenwoordige tijd (o.t.t.). Ik las en ze werkte zijn voorbeelden van de onvoltooid verleden tijd (o.v.t.).

Voorbeelden van de onvoltooid tegenwoordige tijd:

• Ik lees een goed boek tijdens de treinreis.

• Ik werk aan dat project.

Voorbeelden van de onvoltooid verleden tijd:

• Hij las een goed boek en droomde erbij weg.

• Ze werkte hard door en probeerde nergens aan te denken.

Bij een voltooide tijd is de activiteit vaak al afgerond:

• Ik heb een goed boek gelezen.

• Ze had de hele nacht gewerkt.

De onvoltooid tegenwoordige en verleden tijd

De onvoltooid tegenwoordige of onvoltooid verleden tijd van een werkwoord gebruiken we als persoonsvorm in een zin. Bijna altijd staat er een onderwerp bij. Voor de persoonsvorm hebben we de kortste vorm van het werkwoord nodig, de stam. Daar hangen we meestal een uitgang aan vast.

Tegenwoordige tijd

De stam is: werk. 

Ik werk
Jij werk +t
Werk jij
Hij/zij werk +t 
Wij werk +en 

Verleden tijd

Op -te(n) 

Ik werk +te
Jij werk +te
Wij werk +ten

Op -de(n)

De stam is: speel.  

Ik speel +de
Jij speel +de
Wij speel +den

In de meeste gevallen geeft dat geen spelproblemen, maar wel als de stam van het werkwoord eindigt op d of op t. Dan krijg je vormen op -dt, -dde of -tte.

Tegenwoordige tijd

De stam is: antwoord.

Ik antwoord
Jij antwoord +t
Antwoord jij.
Hij/zij antwoord +t
Wij antwoord +en

Verleden tijd

Op -de(n)

Ik antwoord +de
Jij antwoord +de
Wij antwoorden +den

Op -te(n) 

De stam is: wacht.

Ik wacht +te
Jij wacht +te
Wij wacht +ten

In het Nederlands heb je 8 werkwoordstijden

De onvoltooid tegenwoordige tijd (o.t.t.)

• ik lees

• ik werk

De onvoltooid verleden tijd (o.v.t.):

• ik las

• ik werkte

De voltooid tegenwoordige tijd (v.t.t.):

• ik heb gelezen

• ik heb gewerkt

De voltooid verleden tijd (v.v.t.):

• ik had gelezen

• ik had gewerkt

De onvoltooid tegenwoordige toekomende tijd (o.t.t.t.):

• ik zal lezen

• ik zal werken

De voltooid tegenwoordige toekomende tijd (v.t.t.t.):

• ik zal gelezen hebben

• ik zal gewerkt hebben

De onvoltooid verleden toekomende tijd (o.v.t.t.):

• ik zou lezen

• ik zou werken

De voltooid verleden toekomende tijd (v.v.t.t.):

• ik zou gelezen hebben

• ik zou gewerkt hebben

Ezelsbruggetjes

Als je weet of je met een onvoltooide of een voltooide tijd te maken hebt, kun je ezelsbruggetjes van stal halen.

Verlengen met een e

Een voltooid deelwoord schrijven is moeilijk als je een t hoort aan het eind. Die schrijven we als t of als d: gewerkt of gebeurd. Om te weten hoe het moet, verleng je het woord met een e, dan hoor je wat je moet schrijven.

Vinden gaat als lopen

Zo kun je voor een onvoltooid tegenwoordige tijd het werkwoord vervangen door lopen om erachter te komen of je een t achter het werkwoord moet schrijven.

• Het is ik loop en dus ik vind, zonder t.

• Het is hij loopt en dus hij vindt, met een t.

‘t Kofschip

Als je weet dat je met de onvoltooid verleden tijd, met de voltooid tegenwoordige of verleden tijd, of met een van de toekomende tijden te maken hebt, dan kun je de klanken van de medeklinkers uit 't Kofschip gebruiken om te weten of er een d of een t aan het eind van een werkwoord moet staan. Hier kun je meer lezen over hoe je 't kofschip moet gebruiken.

 

Wil je meer lezen?

Op Taalhelden:

Is het gebeurd of gebeurt?

Is het word of wordt?

Is het wordt u of word u?

Is het u hebt of u heeft?

Is het hij wil of hij wilt?

Is je wil of je wilt?

Op andere websites:

Over werkwoorden en hun vervoeging.