Japans

Japans is de officiële taal van Japan, die wordt geschreven met Chinese karakters (kanji), Japans syllabenschrift en Latijns alfabet. De taal kent 127 miljoen moedertaalsprekers en is niet verwant met het Chinees, al wordt het Japans deels met Chinese karakters geschreven.

In 1600 kwamen voor het eerst Nederlanders naar Japan. Omdat de protestantse Nederlanders, anders dan de katholieke Spanjaarden en Portugezen, geen bekeringsdrift toonden, stonden de Japanners toe dat ze een handelspost stichtten. Tot 1854 waren de Nederlanders de enige westerlingen die met Japan contact hadden. Japanse medici en andere geleerden verdiepten zich in de Nederlandse kennis en hielden zich bezig met de Rangakusha ‘Nederlandkunde’. Na 1720 mochten er buitenlandse boeken in Japan worden ingevoerd, zolang die maar niet het christendom verkondigden. De contacten tussen de Nederlanders en de Japanners werden onderhouden door een team Japanse tolken die Nederlands leerden.

Maagdenvlies en neusvleugel

De Japanners leerden van de Nederlanders een groot aantal gebruiksvoorwerpen kennen, waardoor het Japans Nederlandse woorden overnam zoals glas, kurk, kurkentrekker, pomp. Ook voedingsmiddelen werden bekend, zoals bier, koffie, soep. Maar belangrijker was dat de Japanners via de Nederlanders in contact kwamen met de West-Europese wetenschap en kennis en woorden uit het Nederlands overnamen als hersenvlies, hoornvlies, maagdenvlies, maagschap, meeldraad, netvlies, neusvleugel.

Arukôru is alcohol

Korte Nederlandse woorden nam het Japans vaak over als leenwoord; wel werden daarbij uiteraard de Nederlandse woorden en klanken aangepast aan het Japans. Het Japans gebruikt maar weinig medeklinkercombinaties, en daarom is in Nederlandse leenwoorden vaak een klinker tussengevoegd, bijvoorbeeld gurosu voor ‘gros’. Elk Japans woord eindigt op een klinker of op -n, vandaar dansu voor ‘dans’. Verder is een Nederlandse l meestal veranderd in r (arukôru - alcohol) en p wordt meestal fu of pu (bijvoorbeeld nafutu/naputu - nafta).

Vertaalde leenwoorden

De wetenschappelijke Nederlandse terminologie is in het Japans meestal geheel of gedeeltelijk vertaald. Zulke woorden zijn dan ook niet direct als leenwoord herkenbaar. Waterstof is bijvoorbeeld overgenomen als sui-so, waarin het eerste deel ‘water’ en het tweede ‘stof’ betekent.

Bron: Nederlandse woorden wereldwijd, Nicoline van der Sijs (uitgeverij SDU).