Is het een of één?
Moeten er uitspraaktekens op?
Moeten er uitspraaktekens op?
Is het een of één?
Er komen alleen uitspraaktekens op een als het geen lidwoord maar een telwoord is.
Lidwoord
• Ik heb nog een appel voor je.
In dit geval is een een lidwoord: de appel, een appel. Ik heb nog een appel betekent dat je nog minstens 1 appel hebt, maar het zouden er ook meer kunnen zijn.
Andere voorbeelden:
• Heb je een glas water voor me?
• Heb jij al een kluisje?
Telwoord
• Ik heb nog één appel voor je.
Hier is één niet het lidwoord, maar het telwoord: 1 appel. Ik heb nog één appel betekent dat er echt nog maar 1 appel is.
Andere voorbeelden:
• Ik heb maar één herkansing.
• Ik moet twee gemiste uren inhalen en Kim maar één.
Uitzonderingen
Er is een belangrijke uitzondering: als je door de omliggende woorden goed kunt zien dat er één bedoeld wordt, komen er geen uitspraaktekens op een.
• Hij heeft een of twee goede boeken geschreven.
Of als je een vaste combinatie gebruikt, dan komen er ook geen uitspraaktekens op.
• Omdat een of andere idioot mijn fiets heeft gestolen.
• Ik moet thuis nog het een en ander doen.
• Een van de meisjes had geen paardenstaart.
In deze voorbeelden zijn de uitdrukkingen de een of andere, het een of ander en een van de.
Nadruk
Zoals bij elk woord kun je ook bij een accenttekens gebruiken om het woord te benadrukken.
• Niet één van de bezoekers veegde zijn voeten.
Wil je meer lezen?
Op Taalhelden:
Op andere websites:
Reacties
bij een aantal mensen, bijvoorbeeld één van de 39 kun je dit schrijven, wat doe je als het gaat om 6 van de 39, of schrijf je dan ook zes?
Beste Frans,
Dat hangt ervan af. In kranten en tijdschriften wordt vaak de 'getallenregel' gebruikt, waarbij alle getallen onder de twintig worden uitgeschreven en boven de twintig alleen de wat eenvoudigere, zoals dertig, veertig, honderd, tweeduizend. 76 en 431 schrijf je dan in cijfers. Bij procenten schrijf je 18 ook in cijfers, 18 procent. Of bij tijdstippen, maten en gewichten. Maar ook daar zijn weer uitzonderingen op.
Hartelijke groet, Maartje van Taalhelden
• Meer over dit onderwerp vind je op de website taaladvies.net
https://taaladvies.net/taal/advies/vraag/202/93_driennegentig/
• Of bij Onze Taal.
https://onzetaal.nl/taaladvies/getallen-in-letters-of-cijfers
En dan heb je deze nog: 'Het is één en hetzelfde.' Dat is wél een vaste combinatie maar hierbij krijgt 'één' toch nog uitspraaktekens.
Hoi Ik ben me er eendje,
Interessant. Kun je ons de bron daarvan geven?
Groetjes,
Maartje van Taalhelden
Hi Maartje,
Wat is de regel van 'één' en 'een' in het volgende voorbeeld, wij komen er niet uit:
"Petrus denkt dat Adrianus nog wel 60 minuten gaat maken in een officieel potje ooit voor FC Groningen, Matteüs denkt van niet."
Betreft het hier dat Adrianus in 1 enkele wedstrijd die 60 minuten zal moeten maken, of dat die ook in meerdere gemaakt kunnen worden, zolang het maar 'een' officiële wedstrijd is. Ik ben benieuwd of de context hier ook invloed heeft op de betekenis van het woord 'een'. Wie heeft hier gelijk, Petrus of Matteüs?
Groetjes, Gregorius
Hoi Gregorius,
Mijn antwoord is vast te laat. Sorry!
Ik verwijs je graag door naar de Taaladviesdienst van Onze Taal. Die beantwoorden ook vragen per mail, telefoon, Twitter of Whatsapp: https://onzetaal.nl/taaladvies/vraag/
Groetjes,
Maartje - van Taalhelden
Ik twijfel over op een plek. Als je bijvoorbeeld de zin 'Bewaar alles op één plek' schrijft, is dat dan met of zonder accenttekens? Ik zou zelf gaan voor één, ook als ik deze uitleg lees. Maar veel mensen uit mijn team schrijven 'bewaar alles op een plek', zonder accent. Dus nu twijfel ik of mijn gevoel juist is?
Beste Rita,
Je gevoel is juist. Als je een specifiek aantal bedoelt, is het een telwoord en krijgt het woord een accent, tenzij er geen verwarring met het lidwoord kan ontstaan. Dus wel bij 'op één plek', en niet bij 'een van de grootste'.
Groetjes,
Maartje van Taalhelden