De drietalige Nederbelg

Laura Baas was 16 toen ze als redacteur van Taalhelden deze column schreef over haar Belgisch-Nederlands-Duitse taalwortels.

'Waar kom je vandaan?' Een vraag die vast wel eens iemand je gesteld heeft. Een vraag waar ik persoonlijk een hekel aan heb. Terwijl de meesten gewoon 'België', 'Nederland' of welk ander land dan ook antwoorden, moet ik eerst vragen wat ze bedoelen. Welke nationaliteit ik heb of waar ik woon? Bij mij ligt dat namelijk nogal ingewikkeld...

In het begin was alles nog simpel: ik werd tweetalig opgevoed

Zo'n negentien jaar geleden trouwden een lange Noord-Hollandse kerel en een lieve Noord-Rijn-Westfaalse dame en ze kregen vier schatten van kinderen, waarvan ik de eerste ben. In het begin was alles nog vrij simpel: ik werd tweetalig opgevoed, Nederlands en Duits, en deze nationaliteiten heb ik tot vandaag. Op een gegeven moment verhuisden we naar het mooie België, in de buurt van Brussel, en vanaf dat moment werd alles een beetje ingewikkelder.

Vlaams nam langzaam de overhand

Zoals iedereen wel weet, spreekt men in Vlaanderen wel Nederlands, maar het Noord-Hollandse (of gewoon Nederlands Nederlandse) dialect verschilt ietwat van het Vlaams-Brabantse. Thuis bleef er gewoon Hollands en Duits gesproken worden, maar aangezien ik nog erg jong was, paste ik me goed aan aan mijn Belgische omgeving: ik leerde al snel het Vlaamse dialect. Op school werd in het Algemeen Beschaafd Nederlands lesgegeven, maar met een Vlaams accent, ik maakte Vlaamse vriendjes die Vlaamse ouders hadden, ging naar de Vlaamse supermarkt en naar de Vlaamse sportschool, keek naar Vlaamse tv-programma's met Vlaamse reclame, enzovoort. Je kan dus wel begrijpen dat Vlaams zo langzaam maar zeker de overhand in mijn taalgebruik ging nemen, hoewel ik met mijn vader nog steeds elke dag Noord-Hollands sprak en we ook wel eens naar Nederlandse tv, vooral het NOS-journaal, keken. Men zegt niet voor niets dat kleine kinderen makkelijk vreemde talen leren. Mijn ouders werd dat duidelijk toen ik op de wc zat  (ik was nog erg jong) en zei: “Mama, kom vlug mijn poep afkuisen, ik ben gedaan!” Voor de Nederlanders die deze zin niet begrijpen en de Vlamingen die het niet weten hoe ze het anders zouden kunnen zeggen, vertaal ik het even naar het Nederlandse Nederlands: “Mama, kom snel mijn billen schoonvegen, ik ben klaar!” Ik sprak Vlaams.

Mengelmoes van strikt ABN en dialect

Ondertussen lukt het me wat beter deze twee o zo verschillende talen uit elkaar te houden, maar wat mij wel opvalt is dat ik steeds meer een mengelmoes van strikt ABN en dialect ga praten. Met als gevolg dat de Belgen toch merken dat ik van Hollandse afkomst ben, vooral door bepaalde uitdrukkingen en woorden die ik tijdens een gesprek laat vallen, en de Nederlanders horen dat ik eigenlijk een buitenstaander ben, wat vooral ligt aan het feit dat ik er niet ben opgegroeid en dus veel uitdrukkingen, woorden en jongerentaal niet ken.

Duitse Nederbelg

“Waar kom je vandaan?” Ik ben een Nederlandse (en dan ook nog eens een Duitse), die al bijna haar hele leven in België heeft gewoond. Een prachtig woord daarvoor is 'Nederbelg'. Als ik achttien word, moet ik een keuze maken: wil ik de Nederlandse, de Duitse, of de Belgische nationaliteit. Dat wordt een heel moeilijke keuze. Maar tot dan, en misschien ook daarna nog, kan ik wel dit zeggen (en hoeveel mensen kunnen dat?): Ik ben een (Duitse) Nederbelg!