Wettig en wettelijk

Juridische termen voor leken

Verwarrende woorden in de rechtspraak. © Taalhelden.

Door Laura Baas

Rechten studeren, dat is ook een beetje Nederlands leren, heb ik ondervonden. De woordenschatlijst met juridische termen lijkt oneindig lang en gaat van figuren zoals de delinquent en de mandataris, tot constructies zoals het deurwaardersexploot en de hypotheekoverschrijving.

Juiste woord

In de juridische wereld is het ontzettend belangrijk dat het juiste woord in de juiste situatie wordt gebruikt, de kleinste fout leidt er namelijk toe dat een heel betoog waardeloos is. Wat in de spreektaal nog als zus begrepen wordt, betekent in werkelijkheid soms iets totaal anders. Zodat ook niet-juristen zich voortaan juist uitdrukken, is hier een kort overzicht van de belangrijkste termen:

Wettelijk

Bepaald door de wet, vastgelegd in de wet. Boetes moeten betaald worden binnen de wettelijke termijn.

Wettig

In overeenstemming met de wet, rechtsgeldig; synoniem: legaal, rechtvaardig. Een wettig huwelijk, wettige zelfverdediging, …

Billijk

Eerlijk, fair.

Gerechtelijk

Heeft betrekking op het gerecht. Gerechtelijk onderzoek, een gerechtelijk arrondissement, het Gerechtelijk Wetboek, ...

Rechterlijk

Heeft betrekking op de rechter. De rechterlijke macht, een rechterlijke beslissing, ...

Rechtelijk

Slaat op het recht. De strafrechtelijke vervolging, een rechtelijk geschil, de burgerrechtelijke aansprakelijkheid, …

Gelasten (gevolgd door een lijdend voorwerp)

Bevelen, gebieden. De rechter gelast de verkoop van de goederen. De leraar gelast het afwerken van de oefeningen.

Belasten (gevolgd door met)

Een taak opdragen. De rechter is belast met de veroordeling van de crimineel. De leraar is belast met de educatie van zijn leerlingen.

Schorsen

Onderbreken van een handeling die al begonnen is. De zitting is wegens hevige onenigheid geschorst. De wedstrijd werd geschorst na het uitbreken van brand in de eerste helft.

Opschorten

Uitstellen van een handeling, nog voor men er aan begonnen is. De zaak wordt opgeschort door het opduiken van nieuwe bewijsstukken. De wedstrijd is omwille van de slechte weersverwachting opgeschort naar volgende week.