Profielwerkstuk over Spinvis wint

'Na een uitgebreid onderzoek naar Spinvis en zijn werk kan ik zeggen: hij is een kunstenaar, hij is een poëet en hij is zelfs een literair genie.' Dit zijn de woorden van Janique van Schaijk van het Zwijsen College in het Nederlandse Veghel. Met haar onderzoek won ze de Profielwerkstukwedstrijd Nederlands 2012-2013 voor de havo. In het voorwoord van haar profielwerkstuk schrijft Janique: 'Mijn doel is om Spinvis zijn geheimtaal te ontrafelen en zijn muziek te begrijpen.'

Het schrijven van het profielwerkstuk ging niet vanzelf. 'De uitwerking van alle deelvragen was, zoals te verwachten veel en veel meer werk dan ik had voorspeld. Ik bedoel 'veel werk' niet op een vervelende manier, het was een uitdaging wegwijs te worden in het doolhof van de woorden van Spinvis. Spinvis is niet de beste zanger die ik ooit heb gehoord, maar wel de beste songwriter. Al vond ik dat niet vanaf het begin. Een papier vol met vage zinnen, daar valt toch geen verhaal of betekenis uit te halen? Integendeel, dat papier vol onzin werd een papier vol echte, zinnige onzin die ik waardeer.'

'Zoals de dagen in elkaar overlopen,
zo vloeien ook de woorden in elkaar over.'

Eén van de vragen waar Janique zich over buigt is: wat betekenen de nummers van Spinvis? Over het liedje Bagagedrager schrijft ze: 'De zinnen van het refrein zijn voorbeelden van dagelijkse dingen. Het zijn korte zinnetjes: een motor draait, de baby huilt, een vogel schreeuwt, de dag begint, en de snelweg suist. De manier waarop Spinvis deze zinnen zingt, benadrukt de sleur ervan. Hij maakt de woorden lang, rekt ze op en lijmt ze aan elkaar. Zoals de dagen in elkaar overlopen, zo vloeien ook de woorden in elkaar over.'

'Dagen zo dor en levenloos als dagen van stro'

Over Dagen van gras, Dagen van stro: 'De dagen die de persoon doorloopt om zijn nieuwe thuis eigen te maken, zijn dagen die mee of tegen zitten. Dagen die bijna vanzelf gaan zonder zorgen of tegenslag, dagen waar het gras groen is aan jouw kant. Of dagen die niet gaan zoals gewenst, waar het gras aan jouw kant niet groen is, maar zo dor en levenloos als dagen van stro. Dan zal het voelen alsof het gras groener was in het thuis waarvan gevlucht is.'

'Hoe hij over zijn werk en werkwijze praat, vind ik prachtig'

Janique is onder de indruk geraakt van Spinvis. 'Na een uitgebreid onderzoek naar Spinvis en zijn werk kan ik zeggen: hij is een kunstenaar, hij is een poëet en hij is zelfs een literair genie. Hoe Erik de Jong over zijn werk en werkwijze praat, vind ik prachtig. Hij kan het zonder twijfel zelf het beste beschrijven, dus hier een aantal mooie quotes van hem over zijn werk en werkwijze.'

- 'Als ik mijn teksten bij elkaar schraap, heb ik een roman.'
- 'Ik hou van terloopse zinnetjes, spreektaal.'
- 'Ik hou me wel het recht voor onzin te verkopen. Onzin kan door de muziek ook beladen worden.'

'Het profielwerkstuk heeft een eigen stijl, zonder cliché's'

De Jury van de Profielwerkstukprijs vond het een mooie, enthousiaste analyse van het fenomeen Spinvis. 'Het stuk is goed geschreven, in een eigen stijl, zonder clichés, zodat ook daarmee recht wordt gedaan aan het onderwerp van deze studie. Maar er wordt vooral recht gedaan aan Spinvis, doordat de onderzoeker zich niet beperkt tot één aspect (bijvoorbeeld een analyse van zijn teksten). Het spreekwoord luidt weliswaar dat je aan de beperking de meester herkent, maar een echte meester weet ook wanneer een beperking tot een tekortkoming zou leiden. Een klein verbeterpunt ligt bij de taalverzorging, waar hier en daar slordigheden in te ontdekken waren.'

Een profielwerkstuk is een werkstuk dat in Nederland in de laatste klas van het vmbo, de havo of het vwo als een soort meesterproef wordt beschouwd. Het winnende werkstuk is helaas niet meer online te vinden.