Battus en Spooner

De redactie van Taalhelden werd overspoeld met omdraaiwoorden na onze oproep onder het kopje: Van postkoets naar kotspoes. Veel van de reacties verwezen naar twee mensen: Hugo Brandt Corstius en William Archibald Spooner.

'Nederlands zonder het akelige nut dat aan die taal kleeft'

Laten we beginnen bij Hugo Brandt Corstius. Deze Nederlandse schrijver, columnist en wetenschapper was onder veel schuilnamen bekend, maar als het gaat om omdraaiwoorden, is Battus zijn bekendste pseudoniem. Verder kende je hem misschien als de vader van Aaf en Jelle Brandt Corstius. Battus bracht in 1981 het boek Opperlandse taal- en letterkunde uit. Een boek vol anagrammen, palindromen, omdraaiwoorden en andere taalspelletjes. 'Opperlands is Nederlands zonder het akelige nut dat aan die taal nu eenmaal kleeft', schreef hij in zijn voorwoord. Voor veel mensen is Battus de koning van het taalspel en daarmee de koning van de omdraaiwoorden.

Lees Opperlands online

Een groot aantal woorden en rijmpjes die onze lezers instuurden, kun je terugvinden in Opperlandse taal- en letterkunde. Je kunt het boek in zijn geheel inzien en downloaden in de digitale bibliotheek van de Nederlandse letteren (dbnl). De omdraaiwoorden en -zinnen vind je vanaf hoofdstuk 32, pagina 90. 
Hugo Brandt Corstius stond ook aan de wieg van de website Taalhelden.org. Hij overleed in februari 2014.

Spoonerisme

De andere naam die in de inzendingen steeds valt, is die van William Spooner. In het Engels heet een omdraaiwoord een spoonerism, en ook in het Nederlands neigen steeds meer mensen naar het gebruik van het woord spoonerisme. Toch beschouwt het Groene Boekje het woord nog als onbestaande. 

De Heer is een duwend luipaard

William Archibald Spooner was een Engelse dominee en wetenschapper die naar verluidt per ongeluk zijn woorden verhaspelde, waardoor hij bijvoorbeeld the Lord is a shoving leopard zei, in plaats van the Lord is a loving sheppard. De Heer was een duwend luipaard in plaats van een liefdevolle herder. Of die citaten echt van hem afkomstig zijn, is onbekend, toch is het verwisselen van klanken naar hem genoemd.

Neukebootje

Er zijn meer termen voor wat wij van Taalhelden omdraaiwoorden noemen, zo heb je metathese, de taalkundige term voor het verwisselen van klanken of lettergrepen, antistrophe, een woord uit het Frans, en Schüttelreim uit het Duits. Battus noemde een omdraaiwoord een beukenootje. Draai die maar eens om.

Billen en schortjes

In de volgende aflevering van Omdraaiwoorden verzamelen we de vieze woorden, de aflevering erna de verzonnen woorden, en tot slot de overgebleven klassiekers. Zet je dus maar vast schrap voor de billen op het schortje.

Lees ook Omdraaiwoorden (1) Van postkoets tot kotspoes.
En deel 2: vieze woorden. Omdraaiwoorden (2): Kontje bloter
Deel drie bestaat uit alleen maar verzonnen woorden: Omdraaiwoorden (4): Schattenwijfje.

Stuur jouw omdraaiwoorden in!

Ken jij nog woorden of zinnen van het kaliber slaatje bla en broodje kam en haas? Stuur jouw omdraaiwoorden in, dan kunnen we een nieuwe lijst maken. Zet ze in de reacties of stuur ze naar maartje[apenstaartje]taalhelden.org
Wil je vaker met taalspelletjes bezig zijn? Word dan redacteur van Taalhelden.org. Meld je aan via het contactformulier op deze pagina.