Hoe schrijf je een column?
Vijf tips van Taalhelden
Een column is een niet al te lang stukje in een krant, tijdschrift, of op een website. Soms worden columns voorgelezen in podcasts, op de radio of op tv of video. Vaak heeft een column een persoonlijke toon en meestal is het de bedoeling om de lezer te raken met een mening, een anekdote of een speciale kijk op een onderwerp.
1. Idee
Een column begint bij een idee. Dat idee hangt meestal samen met de opdracht. Voor een website over auto's zul je met een ander idee beginnen dan wanneer je een column schrijft voor een tijdschrift over sport. Je stemt je idee dus af op de mensen die je column zullen lezen. Wat vinden zij interessant? Vaak is een column ook persoonlijk. Wat vind jij belangrijk? Waar raak je van ontroerd? Of: wat maakt jou kwaad? Een goed columnidee zorgt ervoor dat jij vanuit je overtuiging, ontroering of verbazing in weinig tekst de lezer weet te boeien met je woorden.
2. Inhoud
Goed, dus je hebt een idee dat jou in vuur en vlam zet en dat de lezer vermoedelijk weet te raken. Hoe schrijf je nu je lege document vol? Het belangrijkste is dat je het idee overtuigend weet over te brengen. Wil je een ontroerend verhaal vertellen over iets dat je hebt meegemaakt? Zorg dan dat de lezer de ontroering meekrijgt. Vertel vooral die dingen waardoor duidelijk wordt: ik vertel dit omdat het zo ontroerend was! Of wil je dat de lezer meegaat in jouw mening? Zorg dan dat je goede argumenten hebt en dat je die mooi en vooral overtuigend opschrijft. Of wil je een invalshoek laten zien die verrast of verwart? Zorg dan dat je juist dié zaken vermeldt die zo verrassend en verwarrend zijn. Voor de inhoud kun je kiezen tussen feiten, observaties, citaten, mijmeringen, dialogen, beschrijvingen en redeneringen. Vaak bestaat een column uit een combinatie van dit soort alinea's.
3. Vorm
Sommige columns zijn in een heel duidelijke vorm gegoten. Denk aan een brief, of een dialoog, of een betoog of een verhaaltje. Andere columns zijn gedachten die een wat minder dwingende vorm aannemen. Vaak is het wel goed om te weten welke vorm je kiest, om gemakkelijker bij te sturen als je vastloopt.
Een voorbeeld van een dialoog. Dan maar met een dikke kop op de foto door Hanneke Hendrix.
Een voorbeeld van een mijmering. Maak van een punt geen vraagteken door Elfie Tromp.
Een voorbeeld van een anekdote. Krassen door Henk van Straten.
4. Stijl
Je schrijfstijl verdient extra aandacht in een column. Niet alleen is een column zo mooi mogelijk geschreven, ook moet je zorgen dat je in heel weinig woorden een diepe indruk maakt. Dat kan alleen wanneer je extra let op de taal die je gebruikt. Wil je overtuigen? Kies dan voor een schrijfstijl die daaraan bijdraagt. Wees bijvoorbeeld heel vurig. Of wees ironisch, dan voelt de lezer mogelijk ook aan wat je wilt zeggen. Ben je juist van plan om iets gevoeligs over te brengen, iets kleins en teders? Zorg dan dat je woorden dat gevoel versterken. Speel met het ritme van je zinnen en kies beelden die de lezer raken. Probeer niet te snel in clichés te vervallen. Omdat een column zo'n vrije tekstsoort is, is alles mogelijk. Sarcasme, humor, omdraaiing, ernst, kwaadheid, mildheid, spot. Zorg wel dat de toon die je aanslaat bij je idee en de inhoud passen.
5. Taal
Het is natuurlijk belangrijk dat je een passende zinnen stijl gebruikt. In een heel grappig verhaal is het niet logisch om alleen maar al te stijve woorden te gebruiken, omgekeerd is het voor een ernstig betoog niet voor de hand liggend om ineens supergrappig uit de hoek te komen. Pas je woordkeuze dus een beetje aan aan het onderwerp en de vorm van je column. Verder is het slim om zo foutloos mogelijk te schrijven, dan leiden de verkeerd gespelde woorden of fout geschreven zinnen niet af van de inhoud.
Columnwedstrijd
In de Week van het Nederlands 2018 organiseerde Taalhelden een columnwedstrijd voor iedereen tussen 14 en 18 jaar. Deze informatie was een van de hulpmiddelen bij het schrijven van die column.
